Bu maraqlıdır!

Uşaqlara hansı kitabları oxumaq lazımdır?

Kitab mağazalarının piştaxtaları  yerli və xarici müəlliflərin əsərləri ilə doludur. Bəs uşaqlar nə üçün  klassik ədəbiyyatı az oxuyurlar. Firudun bəy Köçərli, Süleyman Sani Axundov,  Mirzə Ələkbər Sabir, Abbas Səhhət, Seyid Əzim Şirvani, Mirmehdi Seyidzadə,  Aleksandr Puşkin, Aqniya Barto,  Şarl Perro, Qrim qardaşları, Korney Çukovski və ya  Samuil Marşakın uşaqlıq illərindən sevə-sevə oxuduğumuz əsərlərini... Yeni xarici  müəlliflərin əsərlərinə sözüm yoxdur.  Lakin təkcə onlarla  məhdudlaşmaq da olmaz.  Azərbaycan və rus yazıçı və şairlərinin əsərlərinə,  klassik  ədəbiyyata tez-tez  müraciət etmək lazımdır. Mən öz uşağıma çoxlu kitab oxumağa çalışıram və bu işə vaxt ayıra bilməyəndə  özümü qınayıram. Axı, bu, çox əhəmiyyətli bir məsələdir. Axşamlar ona  xoşuna gələn kitabı seçib yumşaq divanda əyləşməyi təklif etmək,  sevimli nağıl qəhrəmanlarının tanış söhbətlərini bir daha dilə gətirmək, nağılın hansı sonluqla başa çatdığını əla bilən uşağın  məni necə diqqətlə dinlədiyini və onun şıltaq simasında kitaba qarşı böyük marağı  görmək həqiqətən də xoşdur. 

 


Mən oğluma nağıl oxumağa başlayanda bəzi məqamlarda  anlaşılmaz və bədniyyətli sözlərə və ifadələrə  təəccüblənməyə başlayırdım.  Məsələn, “Şəngülüm, Şüngülüm və Məngülüm” və ya “Qırmızı Papaq” haqqında  nağılda canavarın qarnını necə yarmaq olar? Nə olsun ki, söhbət acıqlı və acgöz canavardan gedir. Yaxud  A.Şaiqin “Tülkü həccə gedir” nağılında tülkü nə üçün belə hiyləgər və zalımdır.  Əlbəttə, uşaqların nağıllara özünəməxsus münasibəti vardır, lakin çox vaxt onların  maraqlı və qəfil suallarına cavab verməyə hazır olmalısan.

 


Uşaqlara kitab oxumağı mümkün qədər tez başlayın. Axı, kitab oxumağa  maraq onlarda lap körpə yaşlarında formalaşır. Lazımlı, vacib bildiyiniz kitabları seçib oxuyun. Uşaqların zövqü müxtəlifdir. Birinin çox xoşuna gələn bir kitab, başqasının diqqətini cəlb etməyə bilər. Çünki dünyada bir-birinə bənzəyən iki uşaq yoxdur. Valideynlər balalarına kitab oxumağı sevirlərsə, bu, onlara zövq verirsə,  axtarıb gözəl illüstrasiyalı  kitablar tapırlarsa (yaxınlqıdakı kitabxanada, yaxud  mağazada), hər gün imkan tapıb oxuyurlarsa, uşaq mütləq  kitab oxumağı sevəcəkdir.

 


Mən həmişə  kitaba çəkilmiş illüstrasiyalara diqqət yetirirəm. Böyük və rəngarəng şəkillər uşaqların  çox xoşuna gəlir. Lakin bu şəkillərin keyfiyyəti heç də həmişə yüksək səviyyədə olmur.  Ona görə uşaq böyüdükcə,  illüstrasiyaların keyfiyyətinə xüsusi diqqət yetirmək lazımdır.

 


Unutmayın ki, uşağınızda gözəllik hissi formalaşdırmalısınız. İndi “Yüz nağıl bir kitabda”, “Dünyanın ən yaxşı nağılları” seriyasından kitablar çap olunur. Bu kitablarda nağılların mətnləri elə ixtisar olunur ki,  onları çətinliklə tanıyırsan. Çox vaxt kompyuterdə işlənmiş keyfiyyətsiz şəkillər verilir. Belə kitablardansa,  bir müəllifin keyfiyyətli illüstrasiyalarla bəzədilmiş kitabını almaq daha məqsədəuyğundur.  Kitabları uşağın yaşına uyğun seçmək lazımdır. 

 


Uşaqlar audionağılları (tezliklə bizim portalda yerləşdiriləcəkdir) dinləməyi çox sevirlər. İki yaşlı uşaq öz işlərini görə-görə audionağıl dinləyir, eşitdiklərini  təkrarlayır, çoxlu sözlər öyrənir.  Uşaqlıqda qrammafon vallarını dinləməyim hələ də yadımdadır.  Bu, mənim üçün qeyri-adi təcrübə idi. Audionağılları dinləyəndə sanki özün də gözlənilmədən nağıl qəhrəmanına çevrilirsən. Məsələn,  “Qar kraliça”dan və onun ovsunundan  gizlənməyə tələsirsən, yoxsa ürəyin buz parçasına dönə bilər.

 


Audiyazının  istedadlı aktyorlar tərəfindən səsləndirilməsi lap əla olardı. Onun təsiri sizin oxumağınızdan daha güclüdür. Yorucu audiyazılardan isə imtina etmək lazımdır. Auidoyazılar  gözləri korlamır. Yüksək tələblərə cavab verməsə belə,  bir çox populyar, lakin xoşagəlməz və keyfiyyətsiz olan   cizgi filmlərindən  daha yaxşıdır.

 


Uşağınıza kitabları sevdirin, onun işkişafında iştirak edin. Onda  nəticə təkcə sizi deyil, uşağın özünü, bəlkə də bütün ölkəni təəccübləndirə bilər.  

 Yuliya Belozyorova