Bir bağbanın möhtəşəm bir bağı var idi. Dünyanın bütün ölkələrinin meyvələri, giləmeyvə və çiçəkləri bu bağda yetişirdi. Bağçanın söz-söhbətləri hər yerə yayılmışdı. Bağ haqqında ölkənin şahı da eşidir. Vəziri çağırıb və deyir:

 

- Belə gözəl bağ yalnız Şaha layiqdir.

 

Dərhal Şahın düşüncəsini anlayan vəzir cavab verir:

 

- Düzgün buyurursunuz!

 

Elə həmin gün padşah yaşlı kişini bağçadan qovmağı əmr edir.

 

- Mən bağın hesabına yaşadım. Böyütdüyüm meyvələri satdım və ailəmi bəslədim. İndi necə yaşayacağam? - qoca cavab deyir.

 

Şah əhli cavab verir:

 

- Necə olacağını özün düşün. Şah bağınızın əvəzində sizə heç bir şey verməyəcəkdir.

 

Kədərlənən bağban evə gəlir. Arvad görür ki, əri yaman fikirlidir.

 

- Nə düşünürsən? Nə oldu? - deyə arvadı soruşur.

 

- Padşah bağçamızı aldı. - deyə kişi cavab verir.

 

- Necə götürdü? Əvəzində heç nə vermədi? - arvad təəccübləndi.

 

- Xeyr, bağı bəyəndi və  götürdü. - kişi cavab verdi. Padşah bildiyin qldurluq elədi. Bizi aldatdı.

 

 

Elə həmin gündən bağbana bağçaya yaxın ərazilərə girməyə icazə verilmədi. Yazıq qoca nə edəcəyini, uşaqlarını necə dolandıracağını bilmirdi. Bir dəfə qoca arvadına deyir:

 

- Arvad, Şah mənə qarşı səhv etdi, ona görə də onu cəzalandırmaq istəyirəm. Arvad cavab verir:

 

- Sənin yaşında belə hərəkət eləmək olar? O boyda padşahı necə cəzalandırıb, necə aldadacaqsan?

 

Bağban deyir: -Arvad, padşahın ağlı yoxdur. Ağlı olsa, zəhmətlə becərilən bağı əlimdən almazdı. Aclıqdan ölməkdənsə qaniçən insanı aldatmaq daha yaxşıdır.

 

 

Uzun söhbətlərdən sonra qoca paltar dəyişdirdi, xurcuna dəmir parçaları qoyub yola düşdü. Saraya getdi.

 

- Padşaha  söyləyin bir sənətkar onu görmək istəyir.

 

Xidmətçilər padşaha xəbər verdilər.

 

Qoca şahın qarşısında baş əydi və dedi:

 

- Ey dünyanın hökmdarı mən sizə elə bir tac edə bilərəm ki, onu yalnız dostlarınız görə bilər, amma düşmənləriniz yoxdur. Beləliklə, siz bütün düşmənlərinizi tanıya bilərsiniz.

 

- Qoca, mən çoxdan belə bir şey xəyal edirdim- padşah sevinib deyir. - Əgər belə bir tac etsəniz, əvəzində istədiyinizi alacaqsınız.

 

Bağban deyir: "Mənə 40 gün mğhlət, bir kisə qızıl və bir neçə qiymətli daş lazımdır".

 

Padşah xəzinədarı çağırdı və qocaya lazım olan hər şeyi verməyi əmr etdi. 

 

Padşah qocanın istədiklərini verəndən sonra deyir:

 

- Bax, qoca, verdiyin sözə əməl etməsən, sənin kəlləni vurduracam!

 

Bağban padşaha baş əyib, qızıl və qiymətli daşları götürüb evə qayıtdı. Bir neçə qızılı xırdalayan  qoca ev üçün yemək və içki aldı. Arvad uşaqlara yemək bişirdi. Beləcə rahat yaşamağa davam etdilər. Lakin arvad bu məsələdən xeyli narahat idi.

 

- Niyə kədərlənirsən, arvad? Narahat olma, sakitləş - bağban deyir.

 

- Narahat olma? - arvad cavab verir. Sən qırx gün istədin, onlar da tükənir. Verdiyiniz vədi hələ də yerinə yetirməmisiniz, padşah sizin başınızı kəsməyi əmr edəcək. 

 

- Hər şey qaydasında olacaq, narahat olma, deyə qoca arvadını sakitləşdirdi.

 

Bu söhbətdən daha bir neçə gün də keçdi, qırx günlük müddət başa çatdı.

 

Padşah xidmətçilərə əmr elədi ki, qocanı yanına gətirsinlər.

 

Qoca xidmətçilərə deyir:

 

- Padşaha deyin ki, insanları meydanda toplasın, özü də ora gəlsin, mən də orda olacam.

 

Xidmətçilər qocanın sözlərini şaha çatdırdılar. Şahın əmri ilə hər kəs meydanda toplandı və şah bütün işçiləri ilə ora gəldi. Taxt qurdular. Şah bunun üstündə oturdu, ətrafında vəzir, vəkillər və köməkçiləri əyləşdi.

 

Qoca arvadı və uşaqları ilə vidalaşdı, xurcunu çiyninə atdı və meydana gəldi.

 

Şahın qarşısında baş əydi və icazəsi ilə xalqa müraciət etdi:

 

- İnsanlar, mən sehrli bir tac düzəltmişəm: Şahın dostlarına bu tac görünəcək, amma düşmənlərnə yox. Beləliklə də, şah öz düşmənlərini tanıyacaq.

 

Qoca nitqini bitirdi, əlini xurcuna uzatdı, sanki ordan bir şey çıxardı və Şahın başına qoydu. Əslində əlində bir şey yox idi, hökmdarın başından boş əllər ilə  tutub dedi:

 

- Təbrik edirəm, şahım! İndi dostlarınıza bu tacın nə qədər gözəl olduğunu söyləyin, dostlarınızı salamlayıb, düşmənlərinizi məhv edin.

 

Qoca bir kənara çəkildi və qonaqlara Şahın "tacına" baxmağa imkan verdi. Şahın çox yaltaq bir vəziri var idi. İlk olaraq irəli atıldı və qışqırdı:

 

- Padşahımızın ömrü davam etsin, sizi təbrik edirəm, nə gözəl bir tac, sizə necə yaraşır!

 

Sonra müşavir şaha yaxınlaşdı, tacın olduğu yerə baxdı, amma heç nə görmədi. O, heyrətlə boynunu sağa, sonra sola uzatdı, heç bir şey görmədiyini etiraf etmək istədi, ancaq onu Şahın düşməni hesab edəcəklərini düşünərək dedi:

 

- Ah-ah, dünyada ikinci belə dəyərli, gözəl tac var? Sanki günəş sizin başınız üstdə doğub.

 

Beləliklə, həqiqətən heç bir şey görmədən şahın bütün əyanları şahın yanından keçib taca tərif yağdırdılar. Son olaraq tac haqqında danışmaq üçün komandirin növbəsi gəldi. Hərbi lider şahın qarşısında baş əydi və dedi: "Şah daha uzun yaşasın, bizə daha günəş ya da ay lazım deyil - tacınız gecə-gündüz bizə işıq saçacaq".

 

Xalq uzaqdan baxdı, heç kim tac görmədi. Bəziləri uzaq olduqlarını buna görə də tacı görmədiklərini düşündülər, başqaları qorxu içində qaldı, bəziləri də hamı kimi şahı yekdilliklə təbrik etdilər.

 

Padşah başını əlinə apardı və heç bir şey hiss etmədi. Güzgü gətirməyi əmr etdi və yenə heç nə görmədi. Ustadı yalan danışmaqda suçlamaq istədi, lakin anladı ki, bu mümkünsüzdür. Beləliklə, dedi:

 

- Mənə etibarlı olan şəxslər ustaya hədiyyə versin!

 

Hamı qocaya hədiyyə vermək üçün  bir-biri ilə vuruşurdu.Nəhayət, meydan boşaldı. Padşah qocanı kənara çəkib soruşdu:

 

- Qoca, sən nə etdin? Məni və xalqı aldatdın?

 

- Siz mənim bağımı əlimdən alıb ailəmi ac qoydunuz. Mən də sizə bu cür cavab verdim.

 

- Birdən mən sənin boynunu vurdurmağ əmr etsəm?- şah qocaya dedi.

 

- Sonra hər kəs sizi sehrli tacı düzəldən ustaya qarşı nankorluqda günahlandıracaq.

 

Padşah qocanı edam edərsə, bütün hörmətini tamamilə itirəcəyini anladı və qocanı sərbəst buraxdı.

 

Bağban sevinərək  evə qayıtdı. O vaxtdan bəri xoşbəxt yaşamağa və yaxşılıq etməyə başladılar.

15.07.2021