Ərdəbil Cənubi Azərbaycanda Araz şayının sağ qollarından Qarasu çayına tökülən Balıqlı çayın sol sahilində, Savalan dağının qərbində, Ərdəbil düzənliyinin cənub-qərb hissəsində, 38°15′00″ şimal enliyi 48°18′00″ şərq uzunluğunda, dəniz səviyyəsindən 1570 m. hündürlükdə, tarixi ticarət yollarının üzərində yerləşən tarixi Azərbaycan şəhəridir. 

Dərbənd Azərbaycanın ən qədim şəhərlərindən biridir. Dərbənd şəhəri və onunla qonşu olan ərazilər Azərbaycan Albaniyasında ən qədim yaşayış məskənlərindən biri hesab olunur. Bunu çoxsaylı ilk mənbələr və tədqiqat əsərləri birmənalı şəkildə təsdiq edir.

Sınıqqala Bakının salamat qalan ən əski məscidi, minarəsi isə Quzey Azərbaycan minarələrinin ən qocamanıdır. İki - yeraltı və yerüstü mərtəbələrdən ibarət olan məscid binası X - XI əsrlərdə inşa edilmişdir.

Qəzvin Azərbaycanın qədim şəhərlərindən biridir. Əlburz dağlarının cənub ətəyində, Tehranın 150 km. şimal qərbində və dənizdən 1290 m. hündürlükdə kanallarla suvarılan bağlar, bağçalar əhatəsində yerləşən kənd təsərrüfatı məhsullarının satış yeri və sənaye mərkəzidir. 

Şəki rayonunun Aydınbulaq kəndinin şimalında IX – XIII əsrlərə aid bir qüllə var. Qülləni Aydınbulaq qülləsi, Ağcaqala, Meydanqala,  Qız qalası və s.adlandırırlar.

Dairəvi Mərdəkan qalasının hündürlüyü 16 metrdir. İlk əvvəl belə güman edilir ki, bu tikinti yaşayış binalarından, ayrı inşa edilmiş qala sütunundan ibarət bir tikintidir.