Təbiət

Alma ilbizi (Pomacea canaliculata)

Vətəni Cənubi Amerika olan alma ilbizləri (Pomacea canaliculata) qəlsəmə və operkuluma malik bir şirin su ilbizi növüdür. Bu ilbizlər Ampullariidae fəsiləsinə aid suda yaşayan qastropod molyuskdurlar.
 
Alma ilbizlərinin kürə şəklində qabıqları var. Onların qabığının rənginə ümumiyyətlə qəhvəyi, qara və sarımtıl rəngli zolaqlar daxildir; rəng nümunələri dəyişkəndir. Albinos və qızılı növləri də mövcuddur. Qabığın ölçüsü 1,5 sm-ə qədər ola bilər. Adətən bitkilərlə qidalanırlar.
 
 
Mollyuskun kameraya bənzəyən gözləri insan, ahtapot və kalamarlarınkinə bənzəyir. Regenerasiyada differensiallaşmamış hüceyrələr zədə sahəsinə doğru hərəkət edərək 15 gün ərzində buynuz qişa, linza, torlu qişa və görmə sinirini əmələ gətirir. Bununla belə, tam funksionallıq daha bir neçə həftə tələb edir.
 
Alma ilbizləri tez-tez oksigen səviyyəsinin aşağı olduğu göl və çaylarda tapılır. Onlar həm hava borusu və ağciyər, həm də qəlsəmə ilə təchiz olunmuşdur, bu da onlara asanlıqla nəfəs alaraq sağ qalmaq üçün lazım olan oksigeni qəbul etməyə imkan verir. Əsasən tropik mühitlərdə tapılır və 10 °C altındakı şəraitdə yaşaya bilməz. 
 
Alma ilbizlərinin əksəriyyəti yumurtalarını su xəttinin üstünə qoyur. Onlar qonoxoristikdir, yəni çoxalma üçün həm erkək, həm də dişi fərd tələb olunur. Yumurtaların açılması 2–4 həftə çəkir. Bir dəfəyə iki yüzə qədər bala verə bilərlər. Bəzən bütün yumurtalar döllənmir, buna görə də hamısı açılmır. Açıldıqda isə balalar, əgər akvariumda balıqlarla birlikdə olarsa, yeyilmə riski ilə üzləşirlər. Alma ilbizlərinin balaları lazımi qida və kalsium verildikdə tez böyüyür. Yumurtadan çıxmış alma ilbizi balası bir nöqtə boyunda ola bilər və bir həftədən bir az çox müddətdə noxud ölçüsünə qədər böyüyə bilər. Demək olar ki, qolf topu ölçüsünə çatdıqda çoxalma ölçüsünə çatmış hesab olunur, bu isə düzgün qidalanma ilə yalnız iki ay ərzində baş verə bilər. 7,5 santimetrə qədər böyüyə bilərlər.
 
Bir qrup alim düyü tarlalarında məskunlaşan və zədələnmiş və ya itirilmiş gözlərinin bir ay ərzində bərpa olunduğu alma ilbizini (“Pomacea canaliculata”) tədqiq etməklə insan gözünün bərpası üçün potensial ipucları müəyyən edib.