Buve adası
Buve adası (Bouvet Island)- yaşayış olmayan, vulkanik mənşəli adadır. Atlantik okeanın cənub hissəsində, 54°26′ c. e. 3°24′ ş. u. koordinatlarda yerləşir. Buve adası Antarktidadan 1600 km, Keyptaundan isə 2500 km aralıdır. Sahəsi 49 km² təşkil edir. Ərazisinin 93 % ərazisi buzla örtülüdür. Ada Norveçə məxsusdur. Dünyanın materiklərdə ən uzaqda yerləşən üçüncü adasıdır (Pasxa adası və Tristan-da-Kunya adalarından sonra).
Adada heç kəs qış ayları yaşamamışdır. Üstəlik sahillərində hündürlüyü 490 metrə çatan sıldırımlar vardır. Adaya eniş əsasən helikopterlərlə həyata keçirilir. Adada meteroloji stansiya fəaliyyət göstərir.
Buve adası vulkan şəbəkəsindən təşkil olmunmuşdur. Sonuncu pükürmələr 2000 il öncə baş vermişdir. Ada Qərbi-Hind silsiləsi üzərində yerləşir. Bazaltdan təşkil olunmuşdur. Şimal-qərbində kaldera əmələ gəlmişdir.
Ada öz adını onu ilk dəfə kəşf edən Jan-Batist Şarl Buve de Lozenin şərəfinə adlandırılmışdır. Ada ilk dəfə 1 yanvar 1739 ildə kəşf edilir. O, adanı görünməmiş Cənub torpağına aid olub, bir burun olmasını zənn edirdi. XVIII—XIX əsrlərdə ada əsasən ingilislər tərəfindən araşdırılır. 1772-ci ildə Ceyms Kuk xəritədə göstərilən adanı aşkarlamaq məqsədi ilə əraziyə doğru üzsə də səhv yerə üzdüyündən torpağı aşkarlaya bilməmişdir.
1808-ci ildə adanı balina ovçusu Ceyms Lindsey aşkarlayır və koordinstlarını dəquqləşdirir. O, yeni ada kəşf etdiyini zən edir və onu Lindsey adası adlandırır. 1822-ci ildə adaya ilk dəfə Benjamin Morrell enir və suiti ovlayir. Bu müəyyən mübahisələr doğurmuşdur.10 dekabr 1825 ildə Kapitan Nirris adaya enir və onu Britaniya ərazisi elan edir. Adanı baş nazir olan lord Liverpulun şərəfinə adlandırılır.
İlk uzun müddətli ekspedisiya 1927-cili sonları adaya Norveç gəmisi yan alır və 1 dekabr tarixinfə adanı (Lars Kristensen) Norveç ərazisi elan edilir. 23 yanvar 1928-ci ildə kral VII Haakon adanı Norveç ərazisi olmasını sərəncamla təstiqləyir. 1929-ci ildə Britaniya adaya olan idiadan əl çəkir. 1930-ci ada Norveçin asılı əraziyə çevrilir. Norveçin «Buve sektoru» adlandırdığı əraziyə həmçinin I Pyotr adası daxil edildiyindən SSRİ kralın 1828-cil qəbul etdiyi fərmana qarşı çıxır. Bu addımlar SSRİ ilə ABŞ arasında siyasi toqquşmalara gətirib çıxarır. SSRİ-nın 24 yanvar 1939 il Norveçə ünvanladığı notanın məğzi I Pyotr adasının ilk dəfə ruslar tərəfindən kəşf edilməsi ilə əlaqədar idi.
1959-ci ildə imzalanmış Antarktika haqqında konvensiyaya görə ada Norveç ərazisi olaraq qalır.
Buve adası 1971-ci ildə qoruq elan edilir.
21.08.2020